REACT TO RACISM
  • Home
  • Over
  • Verhalen
  • Strategieën
  • INSPIRATIEBIB
  • Contact

Persoonlijke
​verhalen.

Racisme aanpakken is altijd maatwerk.

In elke situatie kun je iets zinvols doen.
 
​
Je vindt hier meer dan 70 inspirerende getuigenissen met analyses.

in de schoenwinkel

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Twee dames met een donkere huidskleur pakken in een kledingwinkel schoenen vast om ze van dichterbij te bekijken. Een witte vrouw zegt tegen haar dochter: “Raak die schoenen niet meer aan, die zijn vuil.” De dames van kleur zijn geschokt. Er ontstaat een ruzie. Het gaat er luid aan toe, er wordt geduwd en getrokken.   
​

Mieke ziet het voorval gebeuren en komt, ondanks de onveilige situatie, dichterbij. Ze polst bij de twee dames van kleur naar wat er aan de hand is. De winkelbedienden komen tussen, sturen Mieke weg, en vragen om de ruzie stop te zetten.

Achteraf gaat Mieke aan de
twee dames zeggen dat ze
 racistisch gedrag ook niet oké vindt en dat ze begrijpt dat de dames zich verdedigden. Aan de verantwoordelijke achter de kassa legt Mieke uit dat er discriminerende dingen werden gezegd en dat de dames terecht reageerden. 
​

Enkele dagen later bespreekt Mieke het voorval ook met collega’s en vrienden. Ze denken samen na over hoe Mieke nog beter kan reageren in een dergelijke situatie.  

INTERESSANT
Steun aan de dames
Zowel Mieke als de winkelbedienden komen tussen. Door bij het voorval aanwezig te blijven, en bij de winkelbedienden te getuigen, toont Mieke betrokkenheid. Ze toont achteraf ook steun. Dat is altijd interessant, zeker als je je in de situatie zelf niet veilig voelde of niet wist wat te doen. Het helpt de dames mogelijk om te horen dat niet alle witte mensen hetzelfde denken.  

Impact op de winkelbediendes
Mieke spreekt hen aan, daardoor worden ze bewust van er wat gebeurde.

​Werk aan jezelf
Mieke nam nadien even tijd om na te denken over hoe ze nog beter had kunnen tussenkomen. Dit is een goede voorbereiding voor volgende situaties. 
​
KAN EVENTUEEL OOK
Steun aan de dames
Mieke had ook kunnen kiezen  
  • voor een afleidingsmanoeuvre, om de situatie tot rust te laten komen. Bijvoorbeeld door de dames aan te spreken: “Excuseer, weten jullie waar ik de rekken met sportschoenen kan vinden?” 
  • om kort en krachtig tussen te komen, zonder veel debat: “Wat hier gebeurt is niet oké. Dit moet stoppen
​​Zie tussenkomen als omstaander

0 Opmerkingen

zelf op zoek

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Frank:
​Ik probeer zelf bij te leren over racisme via Youtube- kanalen van mensen met een migratieachtergrond. Als er dingen zijn die me in die filmpjes verwonderen, stel ik een vraag aan een vriend die zelf een migratieachtergrond heeft: “Hey, ik keek naar een filmpje, maar heb iets niet zo goed begrepen. Wat denk jij daarover?”  

INTERESSANT
Aan de slag met zichzelf
Door zelf te zoeken naar informatie, vermijden we dat mensen van kleur het telkens weer moeten uitleggen. Dit is behoorlijk zwaar. Tegelijk wordt Frank zich op die manier meer bewust van zijn eigen blinde vlekken, en van wat hij kan doen om racisme aan te pakken. 
​KAN EVENTUEEL OOK
​Aan de slag met zichzelf
Er zijn veel documentaires, boeken, podcasts beschikbaar om zich meer bewust te worden van wat racisme is, wat het met doelwitten doet, hoe het aan te pakken, enz. Zie enkele suggesties op volgende link. ​
​
Impact op de omgeving
We blijven best niet alleen steken in bewustwording. Af en toe een gesprek aangaan rond racisme met vrienden of collega’s en tussenkomen bij racistische voorvallen is nodig. ​
0 Opmerkingen

wie krijgt het woord?

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Luc, witte man:
Tijdens een conferentie deed ik mee aan een oefening over seksisme op de werkvloer. Bij elke stelling moesten de deelnemers een positie in de ruimte innemen. De posities waren "eens" , "ik weet het niet", een "oneens". De vraag luidde plots: “Tijdens teamvergaderingen worden vrouwen meer onderbroken dan mannen.” Ik ging in het midden staan. Ik had er geen idee van hoe de collega’s dat ervaarden. Op het einde van de oefening kreeg ik de opdracht mee om met mijn bevindingen aan de slag te gaan op mijn werk. Enkele dagen later stelde ik de vraag aan een vrouwelijke collega. Ze merkte op dat vrouwen inderdaad minder het woord nemen of krijgen.  
Nog later trok ik de oefening zelf door naar mensen met een migratiegeschiedenis. Ik kwam tot de confronterende vaststelling dat, ik,  wanneer ik een vergadering leidde,  mensen met migratiegeschiedenis veel gemakkelijker onderbrak dan witte mensen. Ik nam hen onbewust minder ernstig. Sindsdien let ik daarop, en worden vergaderingen ook vaker door mensen met een migratiegeschiedenis zelf geleid. In het begin voelde ik zelf veel weerstand. Ik dacht: "ik doe het toch goed?!" En dat was op vele vlakken ook zo, maar uit een draaiend voorzitterschap van vergaderingen heb ik al ontzettend veel opgestoken. 
En nu vraag ik me af hoe het met vrouwen met een migratiegeschiedenis zit? En met mensen met een migratiegeschiedenis van verschillende leeftijden en afkomsten? Neem ik iedereen even ernstig? Of maak ik onbewust onderscheid…? Of...? 

​INTERESSANT
Impact op Luc
De oefening met stellingen over seksisme zette Luc aan het denken. Verandering begint bij het besef dat er iets  moet veranderen. De oefening had als voordeel om niet met de vinger te wijzen, maar te vertrekken van vaststellingen. Luc heeft ook de moed om zichzelf in vraag te durven stellen en actie te ondernemen. 

Op organisatieniveau
Er kwam al meer evenwicht in spreektijd in vergaderingen waar Luc zelf een eindverantwoordelijkheid voor heeft. Dit zet heel het team in zijn sterkte. Door vergaderingen vaker te laten leiden door mensen met een migratieachtergrond stijgt de kans dat ze ernstiger genomen worden door collega’s. 
KAN EVENTUEEL OOK
​Op organisatieniveau
  • De leidinggevende en collega’s erover aanspreken: “Ik deed eens mee met die oefening, ik zit met de vraag hoe het bij ons zit, en hoe we de spreektijd van iedereen kunnen garanderen . Wat denken jullie?” Deze vragende en niet confronterende aanpak, in de eerste persoon geformuleerd, kan mogelijke weerstand tegengaan.  
  • De leidinggevende zou een methodiek kunnen hanteren die de inbreng van iedereen versterkt – een eventueel onevenwicht in spreektijd hoeft dan zelfs niet onder woorden gebracht te worden. ​
0 Opmerkingen

ingebakken superioriteitsdenken

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture

Maaike: "Waar ik lang mee geworsteld heb, en nog steeds mee worstel, is mijn aangeleerd, ingebakken wit superioriteitsgevoel. Denken dat ik het zal oplossen, en dat ik het wel weet.  Zeker als ‘hulp’-verlener leefde dit sterk in mij. Als  sociaal werkster had ik het gevoel dat ik het goed deed, met empathie. Maar op de duur besefte ik dat er - zeker in diepere contacten -  vaak een gebrek aan wederkerigheid was in de relatie. Sindsdien probeer ik hiervoor op te letten. Ik wil samen op weg gaan. Ik deel mijn bekommernissen ook met de persoon waarmee ik werk, tot op een zekere hoogte. In privé-contexten kan ik daar nog iets verder in gaan. Dan zijn we vrienden van elkaar, ik ben er niet enkel voor mijn vriend, hij/zij is er evengoed voor mij.
 
Hoe slaag je erin om als sociaal werkster een professionele basishouding te behouden en toch die wederkerigheid in de relatie te hebben? 
Maaike: "Je kunt af en toe om evaluatie vragen. Vragen: "Hoe heb jij dit ervaren? Ben je op iets gebotst dat je niet aangenaam vond? Wat kunnen we beter doen volgens jou? Je geeft zo duidelijk het signaal dat hij/zij ook iets te bieden heeft. Er is niets meer vernederend voor iemand dan dat er niets meer van hem of haar verwacht wordt. Als sociaal werker moeten we onszelf de vraag stellen of we het ook nog tof vinden als mensen doorgroeien en onze collega's worden, of dat we het liefst een hulprelatie behouden? Dat is ook een vraag die ik me geregeld stel.  

Ik botste ook enkele jaren geleden op een boekje van een groot-nonkel van mijn moeder, die in 1917 als missionaris zeer kleinerende zaken schreef over Congolezen. Dit is mijn voorouder, ik moet in de spiegel durven kijken. Dit is niet altijd leuk, maar wel broodnodig." 

​INTERESSANT
Aan de slag met jezelf
Maaike beseft dat ze racisme aangeleerd heeft, en dat het afleren ervan niet vanzelf gebeurt. Het vraagt actieve inspanningen. Dit besef is een belangrijke stap. 
Maaike denkt ook na over de Belgische geschiedenis, die een belangrijke rol speelt in hoe we vandaag de dag denken.

​
Impact op de cliënten
Maaike benadert de cliënten vanuit gelijkwaardigheid, onder meer door feedback te vragen. Ze zet de cliënten zo in hun kracht. 
​
​KAN EVENTUEEL OOK
​Impact op de organisatie en de familie
Maaike zou tijdens een intervisiemoment of een teamvergadering hierover in gesprek kunnen gaan met collega’s. Om de weerstand te verkleinen, helpt het om ook naar de collega’s toe vanuit gelijkwaardigheid te vertrekken. "Ik besefte dat ik…, dit is wroeten voor mij…, wat ik probeer te doen is…,hoe ervaren jullie dat zelf...?" Ook familieleden kunnen zo aangesproken worden. 
0 Opmerkingen

eenzijdige kijk

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Marieke:
"Mijn ouders zijn Pools-Joodse vluchtelingen. Ze waren nooit zionistisch ingesteld, maar tijdens mijn opvoeding kreeg ik toch een licht pro-Israël-perspectief mee. Op een dag maakte ik samen met Palestijnse studenten een congres mee over Edward Said. Dit was een klikmoment. Ik had  de hele week lang contact met deze studenten en hoorde hun verhalen. Er was het congres zelf, en een boek dat ik toen las: “
Once upon a country” van Sari Nusseibeh. Plotseling besefte ik het: 'Alles wat ik weet over Israël is een eenzijdig verhaal. De andere kant van de medaille is me onbekend. Ik doe mee aan een systeem.'
Toen nam ik me voor om dit niet te laten liggen. Ik verdiepte me in een kant van de geschiedenis die ik tot dan niet kende. Ik las over andere vormen van racisme dan antisemitisme, over het feit dat de strijd tegen antisemitisme gebruikt kan worden om andere vormen van racisme te verspreiden.
​Ik probeer sindsdien telkens iets te zeggen wanneer ik het verhaal ergens op een eenzijdige manier hoor verteld worden. 
 ​

INTERESSANT
Aan de slag met zichzelf
Door te reizen, in contact te komen met Palestijnen, en door te lezen, besefte Marieke dat ze werk aan de winkel had. Racisme is niet alleen iets waar anderen door beïnvloed zijn, iedereen is erdoor getekend.

Impact op anderen
Wellicht heeft het meer impact wanneer een Joodse vrouw de eenzijdige kijk over Israël en antisemitisme doorprikt. 
​KAN EVENTUEEL OOK
​Aan de slag met zichzelf
Met mensen omgaan die zelf racisme meemaken en hun persoonlijke verhalen te horen, helpt om te beseffen wat er ergens gebeurt. 
0 Opmerkingen

samen wandelen

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Faiza, draagt een hoofddoek: "Mijn leidinggevende is beetje per beetje geëvolueerd in haar bewustzijn rond racisme. In het begin zei ze soms nog dat een racistisch voorval niet zo bedoeld was. Door gewoon vaak met me te wandelen, besefte ze hoe mensen naar mij kijken. Ook de racistische ervaringen die ik af en toe met haar deel, hebben haar stappen doen zetten. Nu kan ik bij haar terecht wanneer ik racisme meemaak. Het helpt soms om ervaringen te delen met collega’s, want ze beseffen vaak niet wat dit met me doet."

​INTERESSANT
Zelfzorg
Door te benoemen dat de ervaringen die ze meemaakte racistisch zijn, krijgt Faiza mogelijk steun en kan ze de ervaringen een plaats geven. Door in de praktijk te kunnen tonen wat ze meemaakt, weet de leidinggevende dat Faiza niet overdrijft. 

Impact op haar omgeving
Het delen en samen meemaken van ervaringen vergroot het besef dat racisme bestaat en impact heeft.
KAN EVENTUEEL OOK
​Steun aan Faiza
De leidinggevende kan af en toe een interessant artikel doorsturen over racisme aan alle collega’s. 
0 Opmerkingen

racismewijs opvoeden

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Sara, moeder van Joodse afkomst, prikkelt haar kinderen van kleins af aan over racisme.
​
​Ze stelt heel vaak vragen. Tijdens een uitstap naar de Efteling bijvoorbeeld. Ze kijkt dan samen met haar kinderen van 6, 12 en 14 jaar kritisch naar het beeld van een 'oriëntaalse' blote vrouw in de attractie Fata Morgana. “Wat is er hier problematisch?  Je weet wat antisemitisme is, maar wat gebeurt er hier met mensen van kleur en met vrouwen?”. Wanneer ze een wandeling maken, bevraagt zij hen ook geregeld: “Wie is aan het poetsen, wie maakt jouw eten? Wie heeft de centrale rol in deze film?” 

Sara: “Op Netflix zijn er tal van interessante documentaires en series. Zoals Dear White People, 13th, of recent The Chair. Ik kocht ook kinderboeken aan, zoals A is for Activist van Innosanto Nagara, Black Girl Magic of uit de geweldige reeks Van klein tot groots. Die over Malala en Rosa Parks zijn onze favorieten. Die series en boeken zijn voer voor gesprek met mijn kinderen.”

INTERESSANT
Impact op haar kinderen
  • Sara wacht niet tot haar kinderen geconfronteerd worden met racisme om hen erover aan te spreken. De samenleving is niet kleurenblind, kinderen kunnen het beste vroeg sterker gemaakt worden door te begrijpen hoe racisme de samenleving vormgeeft.  
  • Ze gaat vragend te werk en vertrekt van iets waar ze zelf mee geconfronteerd worden (antisemitisme). Dat creëert herkenbaarheid. 
  • Ze wijst niet alleen op racistische voorvallen maar ook op hoe racisme de rollen van mensen in de samenleving beïnvloedt (qua jobs, filmrollen, ...) 
  • ​Ze spreekt niet alleen over racisme, maar let ook op welke boeken ze in huis haalt. Racisme wordt het vaakst aangeleerd zonder woorden. ​
​INTERESSANT
Impact op haar kinderen
  • Spreken over hoe ze zelf racisme aanleerde, en wat ze doet om het af te leren. 
  • ​Haar kinderen inschrijven in een school en buitenschoolse activiteiten waar voldoende diversiteit is. ​
0 Opmerkingen

Een platte band

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Maarten: “Mijn nonkel was altijd erg sceptisch over migratie. Ooit had een Syrisch kind voor zijn deur een platte band. Mijn nonkel heeft de band hersteld en werd daarna uitgenodigd om te gaan eten. Sindsdien heeft hij vaak contact met die familie. Ik zou niet zeggen dat hij zijn mening helemaal heeft bijgesteld, maar zijn algemene blik op migratie is daardoor wel geleidelijk aan veranderd.” 

INTERESSANT
​Impact op de nonkel

Weinig mensen veranderen hun gedrag of mening in één twee drie. Dit neemt vaak tijd. Contacten tussen mensen van verschillende afkomst is niet voldoende om racisme aan te pakken, maar het kan mensen soms meer doen evolueren dan vele gesprekken over waarom racisme een probleem is. 

KAN EVENTUEEL OOK
Impact op de nonkel

Een bondgenotengesprek voeren, om beter de oorzaken achter zijn sceptische blik op migratie op te sporen. Door vragen te stellen, ervaringen te bevragen en erkenning te geven voor de diepere niet-racistisch-gerelateerde zorgen die mogelijk onder die scepsis schuilen. De kans stijgt zo dat de nonkel minder racistisch uit de hoek komt.  
0 Opmerkingen
    Omwille van privacyredenen hebben we de namen van de betrokkenen gewijzigd.

    THEMA'S

    Alles
    Doelwit Van Racisme
    Getuige Van Racisme
    Racisme In Gesprekken
    Structureel Racisme
    Werken Aan Jezelf

    RSS-feed

    STRATEGIEËN

    Structureel racisme 
    Omstaander
    ​Doelwitten steunen
    Grenzen stellen
    Bondgenoot zijn
    Voor jezelf zorgen
    Werken aan jezelf


    mAAKTE JIJ
    IETS MEE?

    VERHAAL DELEN

    Nieuws
    ​BRIEF

    INSCHRIJVEN
ReactToRacism is een initiatief van
Met de steun van
Foto
Foto
Foto
  • Home
  • Over
  • Verhalen
  • Strategieën
  • INSPIRATIEBIB
  • Contact