REACT TO RACISM
  • Over ons
    • Contact
    • Nieuwsbrief
  • Verhalen
    • Racisme op het openbaar vervoer
    • Racisme in winkels en horeca
    • Racisme en politie
    • Racisme en onderwijs
    • Racisme en werk
    • Micro-agressies
    • Woordgebruik
    • Racisme en sport
    • Racisme en wonen
    • Racisme op straat en in de media
  • StrategieĆ«n
    • De bondgenotenstrategie
    • Als omstaander tussenkomen
    • Doelwitten van racisme steunen
    • Zorgen voor jezelf als doelwit
    • Grenzen stellen
    • Structureel racisme aanpakken
    • Deel jouw verhaal
  • INSPIRATIEBIB
    • Lees- en kijktips
  • Aanbod
    • Training met acteurs 2023
    • Omstaanderstraining
    • Folder omstaander

Persoonlijke

​
​verhalen.

Racisme aanpakken is altijd maatwerk.

In elke situatie kun je iets zinvols doen.
 
​
Je vindt hier meer dan 70 inspirerende getuigenissen met analyses.

wij spelen niet mee

2/24/2023

0 Opmerkingen

 
Afbeelding
Amadou en Hicham zitten in dezelfde klas. Ze zijn de enigste leerlingen van kleur op school. Tijdens een schoolreis krijgen ze herhaaldelijk kwetsende opmerkingen over hun huidskleur vanwege leerlingen van andere klassen.

Bij het begin van een spel tussen alle klassen, gaan alle klasgenoten van Hicham en Amadou op de grond zitten. De klas weigert om mee te doen
met het spel tot de situatie opgelost wordt. Uiteindelijk komt er een gesprek met de plegers. Daarna neemt iedereen aan het spel deel. Er zijn geen nieuwe voorvallen.
INTERESSANT  
Steun aan Amadou en Hicham
​
Het feit dat de hele klas solidair is, betekent erg veel voor hen. Ze weten dat ze bij nieuwe voorvallen bij hun medeleerlingen terecht kunnen.

Een signaal voor de hele school
Door te weigeren met het spel mee te doen en het gesprek met de plegers, krijgt de hele school de boodschap dat racisme niet getolereerd wordt.

​Andere leerlingen en leerkrachten krijgen inspiratie over hoe ze kunnen tussenkomen bij racisme.
​KAN EVENTUEEL OOK 
Impact op de plegers

Tijdens het gesprek zou de leerkracht met een bondgenotenstrategie of de no-blame-methodiek aan de slag kunnen gaan.

Structureel racisme aanpakken
De klasleerkracht kan dit voorval aanwenden om met de directie en de andere leerkrachten in gesprek te gaan over hoe de school racisme preventief kan aanpakken, via duidelijke procedures en regels.
0 Opmerkingen

steun bij familie

3/1/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Soetkin:
In het zesde middelbaar was ik de enige leerling met een migratiegeschiedenis in mijn klas. Ik was als enige geslaagd op een toets voor het vak Nederlands, met een 17,5/20. Mijn leerkracht klaagde over het feit dat niemand voor de toets geleerd had en ze zeer teleurgesteld was. Toen kwam ze naar mij om mijn toets af te geven. Zonder enige glimlach of felicitaties zei ze dat ze verbaasd was dat ik geslaagd was, ondanks mijn migratieachtergrond. Terwijl ik in België geboren ben en al sinds het tweede leerjaar vloeiend Nederlands spreek, vloeiender dan mijn moedertaal Frans. 
Ik was zo geschokt en verdrietig dat ik gewoon de klas verliet zodra de bel ging. Ik heb het later aan mijn mama verteld. Ze stelde mij gerust dat ze trots was op mij en zei dat er overal zo'n mensen zijn.
​Die uitspraak  was doorheen het jaar één van mijn motivaties om mijn diploma te halen en te bewijzen dat ik nog meer kan ondanks mijn "achtergrond".


INTERESSANT
Zelfzorg
Door snel uit de klas te vertrekken, kon Soetkin even bekomen van de uitspraak. Erover spreken met haar mama (of andere mensen die ze vertrouwt) zorgt ervoor dat ze steun krijgt. Het is ook bijzonder straf dat ze erin slaagt motivatie uit dit voorval te halen.
KAN EVENTUEEL OOK
Impact op de leerkracht en andere leerlingen + steun aan Soetkin
Een of meerdere leerlingen hadden de leerkracht kort kunnen zeggen dat die opmerking niet oké was. Daardoor worden de leerkracht en andere leerlingen mogelijk bewust dat dit niet oké was.

Steun aan Soetkin
Als de medeleerlingen Soetkin niet op het moment zelf durven aanspreken en haar steunen, kunnen ze dit ook achteraf doen. Het kan opluchten om te zien dat ook anderen dit als een problematische uitspraak zagen. Anders gebeurt het soms dat mensen aan zichzelf beginnen te twijfelen:  "Heb ik dit wel goed gehoord?".

Impact op de leerkracht
Als Soetkin dit oké vindt, zou een andere leerling de leerkracht er onder vier ogen over kunnen aanspreken. Dit kan meer impact hebben. De leerkracht aanspreken voor een hele klasgroep kan de situatie mogelijk verergeren en tot bijkomende kwetsuren leiden.

Structurele impact
Als Soetkin er de energie voor heeft, zou ze dit voorval (samen met een andere leerling) kunnen melden aan de zorgleerkracht of directie. Ze kan altijd vragen om dit niet aan de leerkracht te vertellen. Maar zo pikken ze het signaal op.

0 Opmerkingen

Ik ben diensthoofd

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Faiza:
Ooit ging ik op mijn werk naar de personeelsdienst voor het ondertekenen van een nieuw contract. Ik vond het lokaal niet meteen. Een heel lieve dame vroeg me: "Komt u een contract ondertekenen als administratief of technisch personeel?"

Ik werd er even stil van, want ik ben een denker, ik stond even perplex. Ik antwoordde uiteindelijk: “Ik kom hier inderdaad een contract ondertekenen, maar dan als diensthoofd.”

INTERESSANT
Zelfzorg

Zelfzorg: door rustig te reageren escaleerde de situatie niet.

Impact op de vrouw
Wellicht volstaat Faiza’s reactie om haar te doen beseffen dat ze een vooroordeel had.  ​
KAN EVENTUEEL OOK
Impact op de vrouw

Het effect van gedrag benoemen leidt vaak tot meer empathie. 
“Weet u, dit gebeurt wel vaker met mij en het is pijnlijk voor mij. Kunt u daarop letten?”

Zelfzorg en impact op de vrouw
Rustig blijven is geen must. Boosheid tonen zonder zich daarvoor te hoeven verantwoorden, kan opluchten. Een boosheid die niet over de rooie gaat of de andere kleineert, kan ook aan het denken zetten, zeker als men uitlegt waarom dit zo pijnlijk is. ​


0 Opmerkingen

op terras met een vriendin

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Jinte, Belgisch-Indonesische roots:
Ik was op een terras met een vriendin. Plots zegt ze: “Ik stem voor een extreemrechtse partij.” 
​

Ik schrok me een hoedje, maar stelde haar vragen en bleef doorvragen. Ik wou horen wat maakte dat ze dit zei. Ze was blijkbaar over veel zaken gefrustreerd en vond zich niet meer terug in wat andere partijen voorstelden. Toen het gesprek al wat gevorderd was, maakte ik het wat persoonlijker: “Dat doet iets met mij, dat je dit zegt.” Ik merkte dat mijn vriendin begon na te denken. Ze zei: “Oei, ik wou jou niet kwetsen.” 
INTERESSANT
​Zelfzorg
Jinte vertelt wat de uitspraak met haar doet, waardoor de vriendin daar rekening mee kan houden in de toekomst. 

​
Impact op de vriendin 
Doordat Jinte vragen stelde via een bondgenotenstrategie, kon haar vriendin vertellen waar ze echt mee zat. Jinte wachtte ook even om terug te komen op de eerste uitspraak, tot ze genoeg had laten aanvoelen dat ze luisterde. Dit vergroot de kans dat haar vriendin zich gehoord voelt in haar frustraties of angsten, en misschien haar stemgedrag aanpast omdat ze andere oplossingen ziet. Wie niet gehoord wordt, gaat vaak nog luider roepen. 
KAN EVENTUEEL OOK
Zelfzorg
  • Het is niet eenvoudig om te luisteren naar iemand die je kwetst. Het kan ook een goede keuze zijn om meteen grenzen te stellen: “Dit kwetst me.” of “Ik schrik toch wel van wat je nu zegt, die partij wil mij hier niet hebben.” 
  • Even tijd nemen om tot rust te komen (“Ik moet even naar het toilet” of een andere uitvlucht).
  • Van gespreksonderwerp proberen veranderen.

Impact op de vriendin
Afhankelijk van waar ze mee zit, kan men erop wijzen dat een stem op die partij geen oplossing biedt voor haar frustraties.
0 Opmerkingen

Een supporter gaat over de schreef

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Een voetbalspeler met een migratiegeschiedenis van de Belgische eerste klasse wordt tijdens de wedstrijd door supporters racistisch bejegend. Hij ziet ook een supporter een Hitlergroet doen. Dit raakt hem diep, hij barst in tranen uit. 

Hij spreekt de scheidsrechter erover aan. De medespelers steunen hem daarbij. De scheidsrechter meldt dit aan de wedstrijdverantwoordelijke, die tot het einde van de wedstrijd voor de tribune gaat staan. Achteraf spreekt één van de clubverantwoordelijken met de speler. Hij let erop om een klimaat van vertrouwen te scheppen. Tijdens het gesprek luistert hij naar eerdere ervaringen.
INTERESSANT
Zelfzorg
De speler onderneemt iets, dit geeft hem meer vat op de situatie en zorgt voor steun van anderen. 

Steun aan de speler
Zowel de medespelers als de clubverantwoordelijke nemen de situatie ernstig. De clubverantwoordelijke beseft ook dat dit voorval niet het enige voorval is dat de speler meemaakte.  
​

Paul Beloy, een ex-voetballer: “Die speler heeft ongetwijfeld zaken meegemaakt, waar niemand iets van weet, die maken dat het gedrag van de supporter zo sterk binnenkwam. Het is goed om daar diep naar te luisteren."

​Structurelere impact
Door de scheidsrechter erover aan te spreken, stijgt de kans dat dit in het wedstrijdverslag komt. Daardoor kan de situatie gemakkelijker aangepakt worden. Het is ook een signaal voor de voetbalbond dat ze racisme in het voetbal moeten stoppen. ​
KAN EVENTUEEL OOK
Structurelere impact
Voetbal Vlaanderen en de Koninklijke Belgische Voetbalbond zouden de stewards, scheidsrechters, trainers… vorming kunnen geven om op te treden bij racistische spreekkoren, met een sanctie voor de overtreders (boete, verplichte vorming, werkstraf, tiijdelijk of definitief stadionverbod...). 
0 Opmerkingen

eigen doel voor ogen

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
In de eerste klasse, roept een supporter “vuile zwarte” naar een speler met een donkere huidskleur.
​

De speler doet gewoon verder en laat de supporter roepen. “Die gaat me niet uit mijn concentratie halen”, denkt hij.  
INTERESSANT
Zelfzorg
De speler kiest bewust om zichzelf niet te laten beïnvloeden, en geeft het beste van zichzelf. Dit kan op korte termijn een goede aanpak zijn.  

​
Impact op de supporter
Bij provocaties of mensen die bewust willen kwetsen, is negeren soms heel effectief om het gedrag te doen stoppen. Elke aandacht toont immers aan de supporter dat zijn poging om de speler te destabiliseren aan het slagen is.  
KAN EVENTUEEL OOK
Zelfzorg
  • Als de speler voelt dat het gedrag van de supporter hem kwetst of zal kwetsen als dit nog even doorgaat, kan hij de scheidsrechter en medespelers erover aanspreken. 
  • Na de match kan de speler erover praten met mensen die hij vertrouwt.
​
​Steun voor de speler
De andere spelers die dit horen zouden de scheidsrechter kunnen aanspreken, of zelfs de wedstrijd (tijdelijk) kunnen staken. 

Structurele impact
  • De scheidsrechter erover aanspreken en erop aandringen dat dit in het wedstrijdverslag opgenomen wordt.  
  • Voetbal Vlaanderen en de Koninklijke Belgische Voetbalbond zouden de stewards, scheidsrechters, trainers… vorming kunnen geven om op te treden bij racistische spreekkoren, met een sanctie voor de overtreders (boete, verplichte vorming, werkstraf, tijdelijk of definitief stadionverbod...). ​
0 Opmerkingen

GEEN DUBBELE PRIJZEN

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Kyona bestelt bij de bakker hetzelfde brood als de vorige klant. Ze hoorde hoeveel de klant betaalde en schrikt: plots is de prijs dubbel zo hoog.  
​
Kyona: "Dat brood kost toch 2 euro?" 
Bakker: "Nee, nee, 4 euro is de prijs." 
Kyona vertrekt uit de bakkerij en koopt er niets. 

INTERESSANT
Zelfzorg 
Kyona laat zich niet zomaar doen, ze doet iets. Dit helpt om de ervaring te verwerken. ​
Impact op de bakker en de andere aanwezigen
Kyona geeft een duidelijk signaal dat er iets niet klopt. Zo wordt racisme niet genormaliseerd. ​
Zie grenzen stellen
​
​KAN EVENTUEEL OOK
Zelfzorg
Kyona had andere aanwezigen kunnen aanspreken met: "Heeft u gezien wat hier gebeurd is?" Zo krijgt ze mogelijk steun. 
Structurele impact 
Kyona had eventueel het brood kunnen kopen en een betaalbewijs vragen. Daarna zou ze een vriend naar dezelfde bakker kunnen sturen om hetzelfde brood te kopen. Op die basis kan ze naar Unia gaan. ​
Steun voor Kyona
Andere aanwezigen hadden kunnen tussenkomen: "Meneer, ik zag wat hier gebeurde, en ik zie de vorige klant 2 euro betalen voor hetzelfde brood. Dit kan toch niet?".​
0 Opmerkingen

DAT ZEG JE NIET

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Een vriend zegt tegen Astrid, 21 jaar, van Vlaams-Taiwanese afkomst: "Je bent zo mooi, zo exotisch." 

Astrid: Ik heb al gemerkt dat ik het meest positieve effect heb als ik daar heel rustig op reageer: “Dit is wat er scheelt met je opmerking. Ik weet dat je geen slecht persoon bent, maar wil je daarop letten?” 
Als iemand wil tussenkomen bij een racistisch voorval, zou het goed zijn dat iemand eerst naar mij kijkt. Niet om te wachten tot ik iets zeg, maar om eerst te voelen of ik mij ongemakkelijk voel bij die opmerking. Als dit het geval is, zou ik het tof vinden dat hij of zij kort zegt: "Dat zeg je niet!"  
​Ik denk ook dat ik zou appreciëren als één van mijn vrienden zou zeggen “Ja, ze is sowieso wel mooi.” 

INTERESSANT
Impact op de vriend
Door rustig te blijven, uitleg te geven en ook te benadrukken dat de ander geen slecht persoon is, stijgt de kans dat de vriend zijn houding duurzaam verandert. Racisme is geen kwestie van goede en slechte mensen, maar van gepast en ongepast gedrag. Zie de bondgenotenstrategie.

Zelfzorg
Rustig reageren vraagt energie, maar zorgt er mogelijks wel voor dat er geen bijkomende kwetsuren komen. 

Steun voor Astrid
Door haar even aan te kijken, vermijden omstaanders om als witte redder op te treden en het probleem mogelijk nog groter te maken. Tegelijk moet er niet te veel schroom zijn om iets te proberen: tussenkomen is belangrijk. Als doelwit reageren is immers niet gemakkelijk. ​
0 Opmerkingen

genoeg!

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Graciela, Indonesische roots:
In de lagere school was ik de enige met een donkere huidskleur. Een klasgenote, die de leidster van de klas was, had het op mij gemunt. Dat ging van scheldwoorden tot fysiek geweld. De juf zei daarop dat ik "gewoon" moest doen.  
​

Na 5 jaar was voor mij de emmer vol. Ik heb toen de leidster van de groep in de bezemkast opgesloten. Daarna heeft ze me nooit meer lastiggevallen.

Noot: het gebeurt soms dat mensen die racistisch bejegend worden, heftig reageren, tot geweld toe. Geweld is nooit een oplossing. Het is dus nodig grenzen te stellen aan wat toelaatbaar is. Dit dient echter best hand in hand te gaan met aandacht - en bijhorende sancties -  voor de aanleiding (racisme). Racisme is ook een vorm van geweld.

We kunnen ook aandachtig zijn voor het verschil tussen luid of boos reageren op racisme, en gewelddadig zijn. Vaak worden doelwitten van racisme namelijk als "gewelddadig" geframed, vanaf dat ze de stem wat verheffen, en op die manier worden ze monddood gemaakt.

​
INTERESSANT
​Zelfzorg
Door duidelijk grenzen te stellen stijgt de kans dat het racistische pesten stopt.
KAN EVENTUEEL OOK
Structureel
Er kan discreet met de school gesproken worden om te bekijken welk antiracismebeleid er is en hoe het in de praktijk wordt gebracht. Het is ook goed om de directie op zijn minst op haar verantwoordelijkheid te wijzen.

Zelfzorg
Graciela zou thuis en aan een vriend(in) kunnen vertellen wat er op school gebeurt. Zo krijgt ze mogelijk steun.
​
Steun voor Graciela
Als ze weten wat er gaande is, kunnen de ouders de leerkracht in vertrouwen erover aanspreken. Daarna kunnen ze samen met Graciela bekijken wat er kan gedaan worden. 

Preventief
Ouders van kinderen die een migratiegeschiedenis hebben, kunnen van jongs af aan met hun kinderen over racisme spreken. Zo zijn kinderen beter voorbereid op voorvallen. Bij jonge kinderen hoeft het woord racisme nog niet te vallen: “Soms kan het gebeuren dat mensen zich raar gedragen tegenover je, omwille van je huidskleur/afkomst. Je kunt daar altijd over bij ons terecht.”
0 Opmerkingen

met humor op zijn plaats gezet

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Joël, Belgisch-Congolese roots:
Samen met enkele vrienden met migratieroots ging ik naar een event. Plots komt een man die een van mijn vrienden goed kent. Uit het niets vraagt hij aan mijn vriend: “Spreken die vrienden van u ook Nederlands?" 
Ik antwoordde zelf, in het Frans. Zo hoorde die man dat ik Nederlands versta en ook Frans spreek. De man was uit zijn lood geslagen.
​Joël gaat meestal om met micro-agressies door humor te gebruiken. 

​INTERESSANT
Zelfzorg en steun aan de vrienden
Door te reageren is het gemakkelijker om de ervaring te verwerken.
​Humor vermindert het risico op een heftige tegenreactie.

​
Impact op de man
De humor brengt hem er mogelijk toe te begrijpen dat hij iets verkeerd deed.
KAN EVENTUEEL OOK
Impact op de man
Misschien begrijpt de man door Joëls humoristische reactie niet meteen wat Joël bedoelt. Als Joël er de tijd en energie voor heeft, zou hij kort kunnen uitleggen dat het pijnlijk is om die vraag zo vaak te horen. Eventueel kan hij ook erkennen dat de man dit wellicht goed bedoelt, en tegelijk zeggen wat het met hem doet. 
​

Andere mogelijke reacties:  
  • “Spreken die vrienden van u Nederlands?”  
  • “Ja hoor, en die van jou?”  
  • “Het zou maar erg zijn als ze dat niet spreken aangezien ze hier geboren zijn.” 
0 Opmerkingen

Je spreekt mooi (1)

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
"Amai, jij spreekt mooi Nederlands."
​
Jinte, van Belgisch-Indonesische afkomst, woont 40 jaar in België. Ze reageert op deze uitspraak verschillend, afhankelijk van hoe ze zich voelt of hoe goed ze de persoon kent. Ze antwoordt met: "Merci" of “Beter dan jou denk ik.” of “Ja, en ik eet ook graag frietjes en drink heel graag bier.”  

INTERESSANT
Zelfzorg
Er soms niet op ingaan is nodig, aangezien het zo vaak gebeurt. De andere twee reacties kunnen opluchten.

Impact op de persoon die het zegt
​De kwinkslag over frietjes vergroot misschien het besef dat de uitspraak niet gepast was. ​​
​KAN EVENTUEEL OOK
​
Impact op de persoon die het zegt

Even uitleggen waarom dit niet als compliment ervaren wordt. Het kan daarbij helpen om erop te wijzen dat de persoon dit misschien één keer zegt, en goed bedoelt, maar dat Jinte dit zo vaak hoort dat het bijzonder lastig wordt. ​
0 Opmerkingen

Je spreekt mooi (2)

2/21/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
"Amai, je spreekt mooi Nederlands". 

​Moussa, geboren in België, antwoordt hierop meestal:  “Dank je wel, jij ook."
Soms zegt hij ook: "Ja, even goed als jij.” 

INTERESSANT
Zelfzorg
Reageren geeft soms een beter gevoel dan thuiskomen en beseffen dat men iets zomaar heeft laten passeren. De reactie is voorts kort, waardoor Moussa er minder energie in steekt. Hij hoeft geen lang gesprek te voeren. Dit kan namelijk best vermoeiend zijn, zeker als dit vaak gebeurt.

Impact op de persoon die het zegt
Op een luchtige manier krijgt Wim het signaal dat zijn uitspraak niet als compliment is aangekomen.  
KAN EVENTUEEL OOK
Impact op de persoon die het zegt
Even uitleggen waarom dit niet als compliment ervaren wordt. Het kan daarbij helpen om erop te wijzen dat de persoon dit misschien één keer zegt, en goed bedoelt, maar dat Moussa dit zo vaak hoort dat het bijzonder lastig wordt. 
​​
0 Opmerkingen

naam achteraf

2/18/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Wanneer Quon rondbelt om een appartement te vinden, zegt hij pas achteraf zijn naam.
Hij zegt dan meestal: “Je gaat misschien even schrikken, maar ik heb een vreemde naam, Quon, ik ben van Chinese afkomst”.
​
INTERESSANT
Toegang tot huisvesting
Het is pijnlijk voor Quon om een trucje te moeten gebruiken om een woning te vinden. Maar het werkt wel.  
​
KAN EVENTUEEL OOK
​Structurele impact
De overheid zou praktijktesten kunnen voeren bij immomakelaars en verhuurders, om na te gaan of ze discrimineren. Dit zou best gebeuren zonder een klacht af te wachten, zodat de verhuurders zich gecontroleerd voelen.

Structurele impact
Er zouden meer sociale woningen gebouwd kunnen worden. 

​Structurele impact
Men zou voor elke woning een maximale huurprijs kunnen opleggen.

​Structurele impact
​De taalvoorwaarden om toegang te hebben tot een sociale woning zouden geschrapt kunnen worden. ​
0 Opmerkingen

De vriend belt

2/18/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Sarah Saputra, van Indonesische afkomst, belt om een appartement te kunnen bezoeken. Het appartement is niet meer beschikbaar. 

Ze laat haar vriend Wim Verlinden, een witte man zonder migratieachtergrond, even later ook bellen. Hij mag wel op bezoek komen.
INTERESSANT
​
Zelfzorg
Door haar vriend te betrekken staat ze er niet alleen voor. 

Structurele impact
Sarah voert een praktijktest uit.
Bij Unia lees je meer over hoe je op succesvolle manier een praktijktest op de huurmarkt kunt voeren. ​
KAN EVENTUEEL OOK
​Zelfzorg en impact op de verhuurder
Sarah zou dit voorval en de praktijktest kunnen melden bij Unia om advies te krijgen. Met toestemming van Sarah zou Unia dan de verhuurder kunnen contacteren om te bemiddelen. Of andere stappen ondernemen. ​
0 Opmerkingen

vanwaar kom je? (2)

2/17/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Jinte, van Belgisch-Indonesische afkomst en al 40 jaar in België, maakt vaak mee dat mensen haar vragen waar ze "écht" vandaan komt.

Jinte:
Mijn antwoord hangt af van de situatie. Ken ik de persoon niet, dan wil ik geen hele uitleg geven en antwoord ik simpel: “Ik kom van België. Ik woon in België.” 
Als ik de persoon een beetje ken, leg ik soms uit dat ik in Indonesië geboren ben, en naar België ben gekomen toen ik drie was. 
​Soms ben ik cynisch en dan antwoord ik: “Van een andere planeet.”

INTERESSANT
Impact op de mensen die de vraag stellen
Door kort “van België” te antwoorden, benadrukt Jinte wat ze met de gesprekspartner deelt.

Zelfzorg
“Als doelwit van racisme heb je niet de taak om mensen op te voeden. Dit blijft een keuze”, aldus Naima Charkaoui in de documentaire “Het leven in kleur.” Niet reageren is soms nodig om zich staande te houden. Even cynisch zijn kan opluchten. ​
KAN EVENTUEEL OOK
​Zelfzorg en impact op wie het zegt
Als Jinte er de energie voor heeft, kan ze eventueel uitleggen waarom de vraag hard binnenkomt. Bijvoorbeeld: “Weet je, ik krijg die vraag zo vaak, dat dit iets met me doet. Het is alsof mensen alleen mijn afkomst zien. Er zijn toch andere vragen om kennis te maken?” 
0 Opmerkingen

Vanwaar kom je? (1)

2/17/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
"Waar kom je vandaan?", zegt Tom tegen Safia. De 24-jarige Belgische met hoofddoek en Marokkaanse roots krijgt tot vervelens toe die vraag. Haar antwoord? “Ik kom uit België. Zowel mijn ouders en ik zijn hier geboren. En jij? Of bedoel je mijn roots? Marokko dan.” 

Safia: “Als we elkaar al wat beter kennen, heb ik er zelf geen groot probleem mee dat mensen dit vragen. Ik vind het dan wel belangrijk om hen duidelijk te maken dat ik ook gewoon Belgisch ben. Een Belgische met een migratieachtergrond. De manier waarop de vraag gesteld wordt maakt een verschil."
​

INTERESSANT
Impact op mensen die de vraag stellen
Safia geeft rustig uitleg en maakt duidelijk dat zij en haar ouders Belg zijn. Zo doorbreekt ze het vooroordeel dat iemand met een andere naam of die een hoofddoek draagt geen Belg kan zijn.
​KAN EVENTUEEL OOK
Zelfzorg

​Het kort en bondig houden, zonder uitleg: “Ik ben Belg.” Telkens weer een hele uitleg doen, kan vermoeiend zijn. 

​Zelfzorg en impact op wie het zegt
Als Safia er de energie voor heeft, kan ze eventueel uitleggen waarom de vraag hard binnenkomt. Bijvoorbeeld: “Weet je, ik krijg die vraag zo vaak, dat dit iets met me doet. Het is alsof mensen alleen mijn migratieachtergrond zien. Er zijn toch andere vragen om kennis te maken?” 
0 Opmerkingen

aangestaard

2/17/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Faiza: "Ik word vaak aangestaard omwille van mijn hoofddoek. Vroeger, wanneer dit gebeurde met mijn jongere zussen erbij, zei ik tegen hen dat dat was omdat we zo’n mooie meisjes zijn, als kwinkslag. Nu zie ik dat als een vorm van negeren. Ik heb geleerd om er iets mee te doen. "

​INTERESSANT
Zelfzorg en steun aan haar zussen
Faiza nam haar zussen in bescherming, en liet het niet aan haar hart komen. Het is normaal om niet altijd de energie te hebben om daarop te reageren. 

KAN EVENTUEEL OOK
​Zelfzorg
  • Faiza en haar zussen kunnen er soms voor kiezen om het gewoon te negeren. Dit is nodig, aangezien het zo vaak gebeurt. 
  • Ze kunnen proberen (nog) meer op plaatsen te komen waar ze zichzelf kunnen zijn zonder aangestaard te worden.   Inès, draagt een hoofddoek: “Op het moment dat je je omringt met mensen die er hetzelfde uitzien, voel je je thuis. Je voelt je meteen begrepen. Dit kan helpen bij je ontwikkeling en om je beter in je vel te voelen. Dit vind ik zelf ook een heel fijn gevoel. Tegelijk kom je op het werk, op school, op straat altijd mensen tegen die minder fijn reageren. Het is belangrijker een manier te vinden om er mee om te gaan, in plaats van dit steeds te proberen vermijden.” 

Impact op mensen die staren
​Als Faiza daar de energie voor heeft, kan ze hen misschien ook even begroeten of glimlachen. Dit werkt ontwapenend. Misschien beseffen sommigen dan ook dat ze aan het staren zijn. 
0 Opmerkingen

ik heb een naam (2)

2/16/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
ls tegen Kyona, in een refter: "Je vindt het toch ook niet erg als ik tegen jou ‘gele’ zeg en jij tegen mij ‘witte’?”  
Kyona: “Jawel,  ik zou me daar wel aan storen , ik heb een naam zoals jij ook een naam hebt. Ik spreek jou met jouw naam aan. Ik zou graag hebben dat je mij ook met mijn naam aanspreekt.” 
INTERESSANT
​Zelfzorg
Kyona zegt wat dit met haar doet en vraagt om het anders te doen. Dit verhoogt de kans dat ze vanaf nu bij haar voornaam genoemd wordt. 

Impact op Els en andere omstaanders
Ze horen hoe Kyona zich bij de situatie voelt, en kunnen daar rekening mee houden. ​
KAN EVENTUEEL OOK
Steun aan Kyona en impact op Els
Als er andere mensen bij zouden staan, zouden ze de boodschap van Kyona kunnen versterken: “Ja ik vind dit ook belangrijk.” of “Inderdaad, zo spreken we toch niet tegen elkaar? ik heb ook er ook moeite mee als men “gele” of “bruine” zegt. ” Dit toont Kyona dat ze er niet alleen voor staat. ​
0 Opmerkingen

Ik heb een naam (1)

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Bouchra is van Marokkaanse afkomst. Een collega spreekt haar aan over een andere collega met migratieachtergrond en benoemt deze met: “Die bruine...”. 
Bouchra* reageert: “Die bruine? Wie bedoel je precies? Ah je bedoelt Sarah. Weet je, ik ben zelf ook bruin.” 
INTERESSANT
​
Zelfzorg 
Door erop te wijzen dat ze zelf ook bruin is, geeft ze op subtiele manier aan dat ze ook geraakt is door die manier van spreken. Daardoor zet ze haar collega aan om anders te spreken en vermijdt ze mogelijk nieuwe kwetsingen. 

Impact op haar collega
Ze doet dit niet aanvallend en niet moraliserend of betweterig. Daardoor ontstaat er wellicht meer ruimte om impact te hebben. 
​
Onrechtstreekse impact op haar collega Sarah 
Bouchra hermenselijkt haar collega door op haar naam te wijzen. 
KAN EVENTUEEL OOK
​Impact op haar collega en zelfzorg 
Ze zou kunnen aangeven dat dit haar kwetst. 
Steun voor Bouchra 
Als er andere collega’s bij zouden staan, zouden ze kunnen tussenkomen: “Ik heb er moeite mee dat je dit woord gebruikt, je bedoelt Sarah?” Dit toont Bouchra dat ze er niet alleen voor staat, en op die manier vermijden we dat de collega in de toekomst enkel in het bijzijn van Sarah of Bouchra het woord “bruine” niet meer gebruikt. 
0 Opmerkingen

samen wandelen

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Faiza, draagt een hoofddoek: "Mijn leidinggevende is beetje per beetje geëvolueerd in haar bewustzijn rond racisme. In het begin zei ze soms nog dat een racistisch voorval niet zo bedoeld was. Door gewoon vaak met me te wandelen, besefte ze hoe mensen naar mij kijken. Ook de racistische ervaringen die ik af en toe met haar deel, hebben haar stappen doen zetten. Nu kan ik bij haar terecht wanneer ik racisme meemaak. Het helpt soms om ervaringen te delen met collega’s, want ze beseffen vaak niet wat dit met me doet."

​INTERESSANT
Zelfzorg
Door te benoemen dat de ervaringen die ze meemaakte racistisch zijn, krijgt Faiza mogelijk steun en kan ze de ervaringen een plaats geven. Door in de praktijk te kunnen tonen wat ze meemaakt, weet de leidinggevende dat Faiza niet overdrijft. 

Impact op haar omgeving
Het delen en samen meemaken van ervaringen vergroot het besef dat racisme bestaat en impact heeft.
KAN EVENTUEEL OOK
​Steun aan Faiza
De leidinggevende kan af en toe een interessant artikel doorsturen over racisme aan alle collega’s. 
0 Opmerkingen

eigen ervaringen delen

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
​Salma, 24 jaar, draagt een hoofddoek:
Ik probeer persoonlijke ervaringen van racisme aan te halen die duidelijk maken dat ik niet zomaar ‘overdrijf’. Ik doe dit geleidelijk aan, terwijl ik de persoon beter leer kennen. Ik weet namelijk dat niet iedereen op deze verhalen staat te wachten. Vaak schrikken mensen en geven ze aan dat ze niet wisten dat het nog steeds zo erg kan zijn.”  

​INTERESSANT
Impact op kennissen
- Door over de eigen ervaringen te spreken, stelt Salma zich kwetsbaar op. Mensen nemen dit vaak ernstiger of zijn er gevoeliger voor. Eén verhaal heeft vaak meer impact dan vele onderzoeken. 
​- Door haar ervaringen geleidelijk te brengen bij mensen die ze beter kent, heeft Selma meer duurzame impact .
KAN EVENTUEEL OOK
​Impact op kennissen
Eigen ervaringen combineren met statistieken en onderzoeken helpt om duidelijk te maken dat de eigen ervaringen geen uitzonderingen zijn, maar deel uitmaken van een structureel fenomeen.  
0 Opmerkingen

OkƩ om het niet uit te leggen

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Faiza:
Wanneer ik iets racistisch meemaak, stel ik me eerst de vraag of het de moeite is dat ik reageer of niet? Ga ik de wereld erdoor veranderen? Als het antwoord nee is, dan ga ik gewoon naar huis, en hou me bezig met mijn gezin. Dit is ook een positie innemen.  
Ik probeer me dan niet schuldig te voelen. Het is niet je plicht om telkens uitleg te geven over racisme. Voor de toehoorders is het misschien een leuk debat, maar voor mij is het geen eenmalig gesprek, maar "het leven". Het is oké om nee te zeggen."

Soumaya, 23 jaar:
Ik merk dat ik racisme soms negeer. Dit is een soort van beschermingsmechanisme. Ook al doet het pijn
, ik probeer mezelf soms bijna wijs te maken dat het niet zo erg was en dat er altijd wel zure mensen zullen zijn. Ik kan mij er dan een hele dag slecht door voelen, maar ik minimaliseer het vaak in mijn hoofd. Ik denk dan dat ik het me er best niets van aantrek. Daarom reageer ik vaak ook niet. Ik besef dat sommige mensen hun gedachten nooit zullen veranderen en wil er dan ook niet te veel energie in steken. Er zijn nu eenmaal mensen die jammer genoeg nooit willen inzien dat ze fouten maken.

INTERESSANT
Zelfzorg
Altijd reageren kost ontzettend veel energie. Het is oké om soms een pauze te nemen, zeker op momenten dat je niet je dagje hebt. ​
​
KAN EVENTUEEL OOK
Zelfzorg

Ook als je niet reageert kan het achteraf deugd doen om stoom af te laten bij iemand die je vertrouwt. Zo stapelen situaties zich minder op. 
Soumaya, 23 jaar: “Wanneer ik niet reageer en een racistische situatie voor mezelf houd omdat het ‘toch niet zo erg was’, kan ik me er heel lang slecht door voelen. Maar wanneer ik dit kan bespreken met mensen die bevestigen hoe erg het was, voel ik me begrepen en gesteund. Dit doet me deugd. Het is dus heel interessant om met gelijkgezinden te spreken en een plaats te hebben waar ik mijn hart kan luchten, bij mensen die het begrijpen. Op die manier normaliseer ik het zelf niet.”
 

Zelfzorg
Meedoen met antiracistisch werk (schrijven, betogen, het beleid stimuleren om racisme aan te pakken...) brengt je in contact met gelijkgezinden. Het kan veel betekenen om iets samen te ondernemen. 

Impact op anderen
Soms wél reageren kan ervoor zorgen dat men op langere termijn minder gekwetst of achtergesteld wordt. 
0 Opmerkingen

veerkracht tegen racisme

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Hoe kunnen doelwitten veerkracht opbouwen, zodat racistische ervaringen minder impact hebben? 
Ibrahim, 34 jaar: "Wat mij altijd helpt, is dergelijke situaties te verwachten. Als je het verwacht, bereid je je erop voor. Dit vergroot je gevoel van controle. Tegen mijn jongere broer zei ik vaak: 'Je zult er mee moeten leren leven. Hoe meer je je het aantrekt, hoe meer pijn je zult voelen. De supporters gaan roepen, maar laat het je niet storen.'"

INTERESSANT
​
Zelfzorg

Door situaties te verwachten hebben ze iets minder impact. Voorbereid zijn op racistische voorvallen wil niet zeggen dat je racisme gewoon aanvaardt of de impact ervan negeert. Racisme dient aangepakt te worden. Racisme verwachten is alleen een copingsmechanisme dat helpt om je staande te houden in lastige situaties. 

​Steun voor zijn broer
Hij bereidt hem voor op racisme, daardoor heeft z’n broer iets om op terug te vallen wanneer hij ermee geconfronteerd wordt. ​

KAN EVENTUEEL OOK
Steun voor zijn broer
Laten weten dat hij altijd bij hem terecht kan wanneer het gebeurt. 
0 Opmerkingen

Schrijven is verwerken

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Kawtar: "Mijn gezin en ik hadden net heel ernstig racistisch incident meegemaakt. Het had me heel erg geraakt. Toen greep ik plots naar de pen. Ik schreef een tekst, die uiteindelijk onder een alias online gepubliceerd werd. Dit was een belangrijk moment voor mij in de verwerking van dit incident."

INTERESSANT
Zelfzorg
Schrijven kan helpen om een situatie te verwerken. Door een valse naam te gebruiken, beschermt Kawtar zich tegen mogelijke haatreacties.  

Structurele impact
Het artikel maakte veel mensen bewust over wat racisme doet met mensen die er doelwit van zijn.  ​
KAN EVENTUEEL OOK
Zelfzorg
Bij ernstige racistische incidenten kan er professionele hulp gezocht worden (slachtofferhulp, psycholoog…) 
​
0 Opmerkingen

melden aan werkgever

2/15/2022

0 Opmerkingen

 
Picture
Huang is stewardess. Ze is dus beroepshalve vaak in het buitenland. Ze krijgt telefoon van de Federale Luchtvaartpolitie in het kader van een officiële badge die elke werknemer moet laten vernieuwen. 
Politieagent: “Ben jij al lang in 't land?”  
Huang: “Een paar dagen. Maar ik versta de vraag niet goed, wat bedoelt u?” 
Politieagent: “Je verstaat dus niet goed Nederlands. Waar ben je geboren misschien?" 
Huang: "In Oostende" 
Politieagent: "Ah,  je bent hier geboren, daarmee dat je Nederlands zo goed is. En wat spreken je  ouders thuis? En wat spreekt pa? En ma? En hoe spreken ze tegen elkaar en tegen jou? 
Huang meldde dit voorval aan haar werkgever. Er is echter geen gevolg aan gegeven.
INTERESSANT
​Zelfzorg 
Door de situatie te melden, krijgt Huang meer vat op wat ze meemaakte. Dit helpt om de ervaring te verwerken. Daarnaast krijgt ze steun van haar werkgever. Tegelijk is het geen must om iets te doen. Veel doelwitten voelen zich achteraf boos op zichzelf omdat ze niets deden op het moment zelf. Sommigen voelen zich op termijn vrij om “niets te doen”.
KAN EVENTUEEL OOK
Impact op de politieagent
Huang: “Ik zou graag het volgende gezegd hebben: heb je een idee wat dit teweegbrengt bij iemand als je zoiets zegt of doet? Heb jij enig idee wat de impact van woorden kan zijn?” 

Structurelere impact
Aangezien Huang niet gesteund werd door haar werkgever, zou ze de vertrouwenspersoon op het werk kunnen aanspreken. Ze zou ook Unia kunnen betrekken. Unia doet niets zonder toestemming van de melder, maar zou kunnen advies geven of contact opnemen met de politieagent. 
0 Opmerkingen
<<Vorige
    Omwille van privacyredenen hebben we de namen van de betrokkenen gewijzigd.

    THEMA'S

    Alles
    Doelwit Van Racisme
    Getuige Van Racisme
    Racisme In Gesprekken
    Structureel Racisme
    Werken Aan Jezelf

    RSS-feed

    STRATEGIEËN

    Structureel racisme 
    Omstaander
    ​Doelwitten steunen
    Grenzen stellen
    Bondgenoot zijn
    Voor jezelf zorgen
    Werken aan jezelf


    mAAKTE JIJ
    IETS MEE?

    VERHAAL DELEN

    Nieuws
    ​BRIEF

    INSCHRIJVEN
ReactToRacism is een initiatief van
Met de steun van
Foto
Foto
Foto
  • Over ons
    • Contact
    • Nieuwsbrief
  • Verhalen
    • Racisme op het openbaar vervoer
    • Racisme in winkels en horeca
    • Racisme en politie
    • Racisme en onderwijs
    • Racisme en werk
    • Micro-agressies
    • Woordgebruik
    • Racisme en sport
    • Racisme en wonen
    • Racisme op straat en in de media
  • StrategieĆ«n
    • De bondgenotenstrategie
    • Als omstaander tussenkomen
    • Doelwitten van racisme steunen
    • Zorgen voor jezelf als doelwit
    • Grenzen stellen
    • Structureel racisme aanpakken
    • Deel jouw verhaal
  • INSPIRATIEBIB
    • Lees- en kijktips
  • Aanbod
    • Training met acteurs 2023
    • Omstaanderstraining
    • Folder omstaander